Skuteczne zarządzanie finansami przedsiębiorstwa to nie tylko umiejętność efektywnego alokowania zasobów – to też precyzyjne planowanie w przedsiębiorstwie i kontrola wydatków. Jak to robić profesjonalnie i z głową? Poznaj metody budżetowania dla firm – fundament skutecznej strategii zarządzania finansami. W tym artykule przyjrzymy się różnym podejściom do budżetowania, analizując ich zalety i wady, a także to, jak dopasować odpowiednie metody budżetowania do zarządzania zasobami finansowymi Twojego przedsiębiorstwa.
Budżetowanie: metody. O budżecie odgórnym i oddolnym
Jednym z najbardziej kluczowych aspektów budżetowania jest to, kto bierze udział w procesie – z tego względu wyróżniamy budżet odgórny i oddolny.
Budżet odgórny
To budżet tworzony przez menedżerów wyższego szczebla i przedstawiany reszcie firmy.
- Zalety:
- zapewnia zgodność działań na niższych szczeblach zarządzania z celami całego przedsiębiorstwa;
- pracownicy wyższych szczebli mają więcej informacji na temat tego, jakie są cele biznesowe oraz jakie są warunki realizacji danego budżetu.
- skraca czas budżetowania.
- Wady:
- odgórne budżetowanie może utrudniać przepływ informacji w przedsiębiorstwie;
- to jedna z metod budżetowania, która generuje ryzyko braku akceptacji celów i rozdziału finansów u pozostałych pracowników;
- nie motywuje pracowników – nie mają stanowienia o budżecie.
Dowiedz się więcej: Jakie są cele budżetowania?
Budżet oddolny
Jakie są metody budżetowania poza budżetem odgórnym? Budżet oddolny, czyli opracowany przez kierowników wszystkich szczebli operacyjnych, do tego z udziałem załogi. Taki budżet jest później weryfikowany przez zarząd, ale nie jest przez niego tworzony.
- Zalety:
- skuteczna koordynacja działań poszczególnych części przedsiębiorstwa;
- wyższa motywacja pracowników, lepsze zrozumienie celów;
- realistyczny, oparty o doświadczenia pracowników.
- Wady:
- dłuższy czas przygotowania budżetu ze względu na dużo osób decyzyjnych.
Jakie są metody budżetowania w firmach? Budżetowanie przyrostowe, od zera, statyczne, dynamiczne i procent od sprzedaży
Budżetowanie przyrostowe
Ta metoda budżetowania polega na korygowaniu danych z poprzedniego okresu o przewidywane zmiany w przyszłym roku, uwzględniając czynniki zewnętrzne i wewnętrzne (rozwój, kryzys ekonomiczny itp.). Jest mało pracochłonny, bo nie wymaga zmiany procedur, jednak zwiększa ryzyko przeniesienia błędów z poprzednich lat/kwartałów na nowy okres budżetowy.
Budżetowanie od zera
Metody budżetowania od zera, zgodnie z nazwą, opierają się na pracy od początku, nie kopiując założeń z poprzednich okresów. Dzięki temu można uniknąć nieprawidłowości z przeszłości, jest to jednak bardzo pracochłonny proces, który wymaga dużego zaangażowania różnych osób i działów.
Metoda statyczna
Polega na zaplanowaniu budżetu a określony czas. Nie bierze pod uwagę nieprzewidzianych sytuacji i konieczności potencjalnych zmian w obrębie budżetu. Sporządza się go jednorazowo dla danego okresu, z tego powodu może się zdezaktualizować.
Metoda dynamiczna/elastyczna
Rozpoczyna się od stworzenia planu sprzedaży, uwzględnia analizę czynników wpływających na warunki sprzedaży, pozwala też na elastyczne podejście w trakcie okresu, którego dotyczy budżet. Bierze pod uwagę zmienne warunki działalności przedsiębiorstwa i zewnętrzne wpływy.
Budżetowanie metodą „procentu od sprzedaży”
W tej metodzie budżetowania składniki aktywów i pasywów dzielone są na zależne i niezależne od sprzedaży, a wartość zależnych jest liniową funkcją sprzedaży. To prosta, nieskomplikowana metoda, która pozwala na łatwe dostosowanie budżetu do dynamicznie rozwijających się biznesów. Istnieje jednak ryzyko skopiowania błędów z poprzednich okresów na przyszłe budżety.
Warto dodać, że są też metody mieszane, które łączą w sobie elementy powyższych strategii, tworząc strategię dostosowaną do potrzeb i możliwości przedsiębiorstwa.
Sprawdź także: Jakie są etapy planowania budżetu w firmie?
Podsumujmy metody budżetowania dla firm
Wiesz już, jakie są metody budżetowania w firmach i jak z nich korzystać. Przypomnijmy:
- Budżetowanie odgórne
- Budżetowanie oddolne
- Budżetowanie przyrostowe
- Budżetowanie od zera
- Budżetowanie metodą statyczną
- Budżetowanie metodą dynamiczną
- Budżetowanie metodą procentu od sprzedaży
Wybór odpowiedniej strategii budżetowania to nie tylko efektywna kontrola finansów, ale i szansa na zdobycie większej elastyczności. Przeanalizuj wybrane metody budżetowania i dostosuj strategię do swoich unikalnych potrzeb i celów. Warto zauważyć, że budżetowanie to nie tylko narzędzie, ale właściwie cały proces, który angażuje całą organizację. Skuteczne zarządzanie finansami poprzez właściwe budżetowanie może zapewnić stabilność przedsiębiorstwa i motywować jego rozwój.