MSSF16 to standard sprawozdawczości finansowej, obejmujący wszystkie umowy leasingu. Zgodnie z MSSF16, znanego również pod angielskim skrótem IFRS16, następują poważne zmiany w zarządzaniu leasingiem od strony finansowej. Jakie nowe obowiązki spadły na przedsiębiorców? Co należy wiedzieć o IFRS w kontekście wpływu na bilans firmy? Jakie narzędzia stosować w celu przyspieszenia i automatyzacji sprawozdawczości w zakresie leasingu? Zapraszamy do lektury artykułu, w którym udzielimy odpowiedzi na najczęściej zadawane pytania w kwestii standardu MSSF16.
Standardy IFRS16 – co zmieniło się przez 3 lata obowiązywania nowych standardów?
Standardy IFRS16 weszły w życie 1 stycznia 2019 roku, wprowadzając jednolity model księgowości dla umów leasingowych. Leasingobiorcy muszą od tamtego ujmować w bilansie wszystkie umowy o odpłatnym korzystaniu z rozmaitych aktywów. Standard IFRS16 zniósł zatem możliwość pozabilansowego ujęcia leasingowanych aktywów. Rozpoznawalnym składnikiem aktywów w firmie nie jest już sama rzecz, lecz ujęte w umowie leasingowej prawo do jej użytkowania. Zarządzanie umowami leasingowymi w świetle standardów IFRS zostało pozbawione rozróżnienia dla leasingobiorców na leasing finansowy i operacyjny. Co więcej, standard IFRS jako leasing dotyczy także umów o świadczenie niektórych usług, np. wynajem lokalu służbowego lub usługi IT. Zasady te nie tylko wymusiły na firmach dostosowanie polityki rachunkowości i systemów IT do nowego standardu IFRS, lecz miały znaczący wpływ na większość wskaźników finansowych pozwalających ocenić kondycję przedsiębiorstwa. Uwzględnienie leasingu w bilansie wpłynęło na wzrost sumy bilansowej, oraz EBITDA. Standard IFRS nie wprowadził natomiast istotnych zmian z punktu widzenia leasingodawców. Dla nich dalej zostało utrzymane rozróżnienie na leasing finansowy i operacyjny.
Jak wygląda zarządzanie umowami leasingowymi zgodnie ze standardem IFRS?
Bezpośrednią implikacją konieczności przedstawienia umowy leasingowej w bilansie leasingobiorcy stał się wzrost w kategorii aktywów i zobowiązań, a także wspomniane powyżej zmiany w podstawie do kalkulacji wskaźników ekonomicznych. Zarządzanie umowami leasingowymi w świetle standardu IFRS pociągnęło za sobą modyfikacje w klasyfikowaniu kosztów najmu, odsetek i amortyzacji. Znacznemu zwiększeniu wydajności uległy także narzędzia do gromadzenia i archiwizacji danych, które muszą uwzględnić napływ nowych informacji o umowach leasingowych. Okres leasingu rozpoczyna się od dnia udostępnienia leasingobiorcy składnika aktywów do chwili zakończenia umowy leasingowej. W standardach IFRS zastosowano także wytyczne odnośnie wyceny zobowiązania leasingowego. Następuje ona w odniesieniu do wysokości zdyskontowanych przyszłych płatności w całym okresie obowiązywania umowy, z zastosowaniem tzw. stopy procentowej leasingu. Stopą bazową przyjmowaną do kalkulacji kosztów leasingu jest najczęściej stawka WIBOR 1M lub 3M. Zobowiązanie leasingowe standardy IFRS nakazują wyceniać także w odniesieniu do opłat opcjonalnych, takich jak wartość rezydualna aktywów, cena realizacji możliwości zakupu przedmiotu leasingu, czy kary za wcześniejsze zerwanie umowy. Przeprowadzenie ponownej wyceny będzie niezbędne po modyfikacji pierwotnych założeń umowy leasingowej (np. redukcja wartości leasingu).
Z zakresu działania MSSF16 pozostają wyłączone umowy o leasing aktywów biologicznych, umowy leasingowe w dziedzinie poszukiwania ropy naftowej i gazu ziemnego, umowy licencyjne w dziedzinie praw autorskich, a także umowy zawarte na okres nie dłuższy niż 12 miesięcy.
W procesie zarządzania umowami leasingowymi w zgodności z regulacjami, nietrudno o pomyłkę. Tym większe znaczenie mają zaawansowane narzędzia informatyczne, dostosowane do standardu IFRS16. Dostosowanie zarządzania umowami o leasing będzie łatwiejsze z aplikacją ILA16 (Incube Lease Accounting & Contract Management), zbudowaną na platformie IBM Planning Analytics (TM1) i będącą kompletnym rozwiązaniem do kontroli nad całym przepływem pracy związanym z księgowaniem leasingu.