Prowadzenie własnej firmy wiąże się z ciągłym poszukiwaniem dofinansowań. Wyróżniamy dwa źródła finansowania przedsiębiorstw – wewnętrzne i zewnętrzne. Te pierwsze opierają się na niezależności firmy, która wykorzystuje jedynie własne aktywa. Zewnętrzne źródła finansowania stanowią nieodzowną pomoc w przypadku problemów finansowych danej organizacji.
Jakie są wewnętrzne źródła finansowania firm?
Wewnętrzne źródła finansowania przedsiębiorstw to – dokładniej rzec ujmując – środki własne organizacji, jej akcjonariuszy i udziałowców. Wyróżniamy tu przede wszystkim: wkład własny, amortyzację, generowany przez firmę zysk netto i wpływy ze sprzedaży aktywów. Czym charakteryzuje się każda z wymienionych opcji?
Wkład własny – wady i zalety
Najpopularniejszym i najkorzystniejszym rozwiązaniem dla początkujących przedsiębiorców – tych, którzy dopiero zakładają własny biznes – jest zainwestowanie własnych środków, zgromadzonych na prywatnym rachunku bankowym. Ta opcja ma kilka zalet: gwarancję bezpiecznych inwestycji (nie ryzykujesz wysokimi odsetkami w razie niepowodzenia inwestycji) oraz brak dodatkowych obowiązków związanych z rozliczaniem czy ewidencjonowaniem wydanych funduszy. Wada to – jak można się domyślić – konieczność zebrania wystarczająco dużej kwoty pieniężnej jeszcze przed założeniem firmy.
Zysk netto – kogo najczęściej dotyczy?
Innym źródłem finansowania firm jest tzw. samofinansowanie (wykorzystywanie zarobionych pieniędzy, by pokryć koszty dalszej działalności organizacji). Tak postępują – przede wszystkim – jednoosobowe działalności gospodarcze (mogą wydawać zgromadzone środki na dowolne cele) lub spółki (nie mogą wpłacić środków na prywatne konto, a wydawane przez nich kwoty muszą zostać przeznaczone jedynie na cele uwzględnione w prawie).
Amortyzacja – sposób na niższy podatek dochodowy
Każde przedsiębiorstwo może skorzystać z odpisów amortyzacyjnych, dotyczących dóbr trwałych. Zmniejszają one wartość dóbr trwałych na skutek zużycia, w wyniku intensywnego użytkowania przez określony czas. To finansowanie stosuje się często wobec samochodów, sprzętu komputerowego czy maszyn. Amortyzacja wpływa na zmniejszanie się podstawy opodatkowania i kwoty podatku dochodowego do zapłaty.
Wpływy ze sprzedaży aktywów
Niektóre przedsiębiorstwa wyprzedają swój majątek w dowolnej części (nie tylko oferowane produkty, ale i materiały, środki trwałe, np. urządzenia biurowe). Warto śledzić warunki rynkowe i sprawdzać, które rozwiązanie jest bardziej opłacalne – sprzedaż aktywów czy raczej trzymanie ich u siebie i wykorzystywanie w procesie produkcyjnym.
Jakie są zewnętrzne źródła finansowania przedsiębiorstw?
Przedsiębiorcy przy finansowaniu swojej działalności mogą także korzystać z obcego kapitału – to rozwiązanie wiąże się jednak z większym ryzykiem. Dlaczego? Otóż organizacja – niezależnie od wysokości zysku – będzie musiała zwrócić pożyczoną kwotę (często z odsetkami).
Najczęstszymi rodzajami zewnętrznych form finansowania firm są: dotacje (pomoc de minimis), kredyty bankowe, obligacje, leasing, faktoring, emisja akcji.
Dotacje – czym są?
Wiele – zarówno polskich, jak i zagranicznych – instytucji wspiera rodzimych przedsiębiorców. Na dotację od funduszy inwestycyjnych mogą liczyć zwłaszcza małe i średnie firmy (start-upy), mające wyraźny potencjał na sukces. Dotacje to inwestycje – wybrane przedsiębiorstwa będą generować wysokie zyski, które z czasem przewyższą zainwestowany wkład.
Warto wspomnieć także o funduszach unijnych. Rozwijające się przedsiębiorstwa mogą liczyć na różne dotacje, kredyty i pożyczki od Europejskiego Funduszu Inwestycyjnego oraz Europejskiego Banku Inwestycyjnego.
Kredyty bankowe – często praktykowane rozwiązanie
Kredyty bankowe to jedne z najpopularniejszych źródeł finansowania przedsiębiorstw (z dowolnego sektora). Firma, która decyduje się zaciągnąć pożyczkę, musi odpowiednio się do tego przygotować. Otrzymanie kredytu bankowego nie jest takie proste – wiąże się to z wysokimi kosztami i ograniczonym czasem, by wykorzystać przyznane fundusze.
Zasady funkcjonowania kredytu są proste – przedsiębiorca zaciąga go w banku na jakiś (konkretny lub ogólny) cel, a następnie spłaca wszystko poprzez raty, zgodnie z wcześniej ustalonym harmonogramem.
Obligacje i emisja akcji – czy to się opłaca?
Obligacje są specjalnym rodzajem papierów wartościowych o charakterze zadłużenia. Jak to działa? Firma, która wystawia obligacje, najpierw zaciąga dług u ich nabywców. Z czasem jednak stopniowo „odkupuje” te papiery wartościowe, powiększając kwotę zapłaty o niewielki procent.
Obligacje są raczej opłacalne, ponieważ zawsze gwarantują zysk, jednakże niewielki. Nie każdego przedsiębiorcę zadowolą tak małe kwoty pieniężne – właściciele firm decydują się zatem na akcje – ich wartość zależy od sytuacji finansowej organizacji. Istnieje jednak niebezpieczeństwo. Akcje to ryzykowne posunięcie. Jeśli wszystko potoczy się pozytywnie dla przedsiębiorcy, może liczyć on na duże zyski. Jednakże: jeżeli firma znajdzie się w gorszym położeniu, akcjonariusze mogą zostać narażeni na spore straty. Akcje – jako forma finansowania – dotyczą jedynie spółek (akcyjnych i komandytowo-akcyjnych). Ich sprzedaż przekłada się bezpośrednio na zysk dla przedsiębiorstwa (może ono następnie przeznaczyć swoją nadwyżkę finansową na inwestycje, zobowiązania lub działania operacyjne).
Spółka może dokonać eliminacji papierów wartościowych. Jak to zrobić? Ta rozbudowana firma musi zlecić to zadanie Giełdzie Papierów Wartościowych (po uprzednim zatwierdzeniu przez Komisję Nadzoru Finansowego).
Leasing operacyjny i finansowy – różnice
Leasing jest szczególnie popularny u jednoosobowych działalności gospodarczych. Wyróżniamy dwa rodzaje: leasing operacyjny i leasing finansowy. Podstawowe założenia wyglądają identycznie w obu przypadkach – przedsiębiorca otrzymuje przedmiot leasingu (np. sprzęt komputerowy, samochód osobowy) od leasingodawcy (bank, firma leasingowa), a następnie spłaca go, podnosząc w ten sposób koszty stałe firmy i obniżając podatek dochodowy.
W skrócie: różnice między leasingiem operacyjnym a finansowym dotyczą m.in. czasu trwania umowy leasingu, zapłaty podatku VAT, sposobu wykupu przedmiotu leasingu.
W pierwszym wypadku właścicielem przedmiotu leasingu (na czas trwania umowy) jest leasingodawca, a nie podmiot korzystający – przedsiębiorca może wykupić dany środek trwały dopiero po zakończeniu umowy (w kwocie ustalonej w zapisach ugody). Warto dodać, że to podmiot finansujący ponosi koszty ubezpieczenia, naprawy, wymiany części leasingowanego sprzętu.
Jeśli chodzi o leasing finansowy, tutaj sytuacja prezentuje się zgoła inaczej. W praktyce to leasingobiorca traktuje dany przedmiot jak swoją własność. Może zatem amortyzować sprzęt (dodatkowo obniżając podatek dochodowy). Po zakończeniu leasingu przedsiębiorca otrzymuje pełne prawo własności do przedmiotu leasingu.
Sporą niedogodnością w leasingu finansowym – szczególnie dla świeżych, początkujących przedsiębiorców – jest konieczność opłacenia całego podatku VAT (wraz z pierwszą ratą leasingu). Przeciwieństwem jest leasing operacyjny, gdzie nie trzeba ponosić żadnych początkowych kosztów finansowych, a podatek VAT (zawsze 23%) wlicza się do każdej miesięcznej raty.
Faktoring – szybkie dofinansowanie
Faktoring to takie zewnętrzne źródło finansowania, które daje firmom możliwość szybszego – niż zazwyczaj – uzyskania należnych środków. Firma faktorowa (faktor) zajmuje się wykupem wierzytelności od danego przedsiębiorstwa (faktorant).
Faktoring jest niezwykle przydatny w sytuacjach kryzysowych, gdy kontrahenci zwlekają z opłatami za faktury, a organizacja nie może już dłużej czekać na należne kwoty (np. z powodu własnych zobowiązań). Faktoring nie wymaga wielu formalności (z pewnością jest tu mniej papierologii niż w leasingu czy kredycie), nie zwiększa zadłużenia firmy. Przedsiębiorstwa, które korzystają z usługi faktoringu, mogą liczyć na szybką wypłatę środków pieniężnych, co przekłada się na możliwość uregulowania bieżących zobowiązań w terminie.
Podsumowanie
Istnieje wiele źródeł finansowania przedsiębiorstw – czy to wewnętrznych, czy to zewnętrznych. Poznałeś już pokrótce każdą z propozycji. Niewykluczone, że z czasem pojawi się jeszcze więcej nowych możliwości pozyskania dofinansowań. Pamiętaj, że Twoja organizacja nie musi się ograniczać do wyboru zaledwie jednego źródła finansowania. Skupienie na pojedynczej opcji to ryzykowne posunięcie biznesowe – co się stanie z przedsiębiorstwem, jeśli zostanie Ci ona odebrana? Dobrym rozwiązaniem jest zatem zdywersyfikowanie koszyka ze źródłami finansowania. To zapewni Twojej działalności optymalne bezpieczeństwo finansowe.
Niezależnie od wybranego źródła finansowania pamiętaj o podtrzymywaniu odpowiedniej strategii w zakresie planowania i budżetowania. To właściwe podejście strategiczne ma decydujący wpływ na cash flow (rachunek przepływów pieniężnych).
Sprawdź także: Jakie są metody budżetowania w firmach?