Bezapelacyjnie największym wyzwaniem gospodarczym, z którym będzie musiał zmierzyć się każdy dyrektor finansowy w 2024 roku, będzie utrzymanie płynności finansowej. Według raportu KPMG i Klubu CFO („Nowoczesny CFO w transformującej się firmie”), powstałego na podstawie badania z października 2023 roku, CFO zetkną się z podwyżkami cen, poszukiwaniami kompetentnej kadry, decydującymi zmianami w zakresie cyfryzacji czy raportowaniem ESG.
W omawianym badaniu udział wzięło 49 dużych (w większości zatrudniających 250-3000 osób) przedsiębiorstw z sektorów: produkcyjnego, usługowego, handlowego o przychodach m.in. 100-500 mln zł, czy powyżej 500 mln zł.
Czy w 2024 roku czekają nas podwyżki cen?
Utrzymanie płynności finansowej w tak niestabilnych gospodarczo czasach to nie lada wyzwanie. Nie da się ukryć, że decyzje strategiczne przedsiębiorstw w zakresie polityki finansowej są formowane przez m.in. inflację, ceny energii. Aby uratować sytuację, CFO powinni zwrócić uwagę na efektywne zarządzanie kapitałem obrotowym oraz pozyskiwanie dodatkowego finansowania – osiągnąć to mogliby za pomocą podwyżek. Z raportu KPMG i Klubu CFO wynika jasno, że większość ankietowanych dyrektorów finansowych (49%) rozważa duży wzrost cen za usługi – nawet do 10% (lub więcej). Utrzymanie cen na poziomie z 2023 roku zadeklarowało jedynie 39% badanych CFO.
Nie można zapomnieć też o wysokościach marż, wpływających na rentowność i konkurencyjność organizacji na rynku. Tutaj sytuacja prezentuje się odwrotnie. Wzrost marż przewiduje 27% dyrektorów finansowych. Większość (ponad 60%) zadeklarowała chęć utrzymania marży na podobnym poziomie co w poprzednim roku. Obniżka marż to rzadkość.
Pracownicy o wysokich kompetencjach – konieczność?
Priorytetem każdego CFO powinno być także wspieranie i rozwój kompetencji pracowników – m.in. nauka obsługi narzędzi finansowych opartych na nowych technologiach. Perspektywy nie rysują się jednak zbyt pozytywnie.
Aż co 2 dyrektor finansowy (55% ankietowanych) wykazał, że kadra w ich firmach ma wyraźne braki w pożądanych umiejętnościach, kompetencjach. Pojawia się konieczność szkolenia obecnych pracowników oraz sukcesywne zatrudniania nowych, odpowiednio wykwalifikowanych pracobiorców. Znalezienie specjalisty w danej dziedzinie nie jest jednak takie proste – aż 72% CFO narzeka, że to duże wyzwanie, a ponad 50% dyrektorów finansowych podkreśla, jak bardzo problematyczne jest później utrzymanie profesjonalisty w przedsiębiorstwie.
Automatyzacja działań biznesowych – bez tego ani rusz?
Raport „Nowoczesny CFO w transformującej się firmie” wykazuje, że potężną lukę kompetencyjną stanowi obszar technologii i IT – to zatem jednocześnie powinien być priorytet rozwojowy w niemal każdej organizacji.
Postęp technologiczny i cyfryzacja mogą szybko wzrastać dzięki kilku inwestycjom:
- w nowe narzędzia i systemy informatyczne,
- w rozwój umiejętności pracowników (najlepiej w dziedzinie finansów cyfrowych).
Tutaj perspektywy klarują się dość optymistycznie. Automatyzacja funkcji finansowych w firmach już się rozpoczęła i prężnie idzie naprzód (zmiany zadeklarowało aż 43% ankietowanych CFO). To jednak dopiero początek. Wciąż jest jednak wiele do zrobienia i uświadomienia. Widać to na przykładzie użytkowania systemów przechowywania danych.
Czy cyfryzacja dotarła do każdej firmy? Niepokojące wyniki
Sprawna komunikacja między działem finansowym a pozostałymi działami firmy to aspekt, którego nie można zbagatelizować. Na stopień zaangażowanie i jakość tej współpracy wpływają m.in. sposób gromadzenia, przechowywania i wykorzystywania danych. Jak się okazuje, cyfryzacja i postęp technologiczny w tej kategorii nie dały o sobie znać wszędzie – według raportu KPMG i Klubu CFO aż 1/3 badanych przedsiębiorstw wciąż praktykuje manualne przechowywanie danych księgowych. To zadziwiająco wysoki odsetek odpowiedzi. Bardzo mała część dyrektorów finansowych potwierdziła, że w ich organizacjach funkcjonuje zaawansowany system raportowania. Rozwiązanie BI i przedefiniowane automatyczne raporty (na bazie księgi głównej) wykazało tylko 12% firm.
Wśród przedsiębiorstw, które zdecydowały się wykorzystać nowoczesną technologię IT do przechowywania danych, najpopularniejsze są rozwiązania klasy ERP (88% ankietowanych). Większość CFO nie posługuje się już Excelem – częściej wybiera się takie narzędzia, jak Hyperion, SAP, Tagetik. Rozwiązania klasy ERP nie są jednak wystarczające do właściwej analizy finansowej, planowania finansowego i przygotowania wielu iteracji budżetu, do tego służą narzędzia CPM (Corporate Performance Management), które zyskują coraz większą popularność.
Niepokoić może fakt, że wciąż ponad połowa przedsiębiorstw nie zintegrowała systemów – ba, nawet nie utworzyła wspólnego punktu dostępu danych. Co więcej, 14% ankietowanych CFO z tej grupy nie planuje podjęcia w przyszłości kroków, które miałyby zmienić ten stan rzeczy.
Długość trwania planów finansowych w 2024 roku
Współcześnie planowanie finansowe wygląda znacznie inaczej niż kilka lat temu. Transformacja cyfrowa pozwala uzyskać dostęp do nowych modeli biznesowych – takich, które usprawniają obsługę klienta i wzmacniają innowacyjność działań.
Technologia nie trafiła do wszystkich przedsiębiorstw. Jedynie 16% badanych CFO uważa, że w ich organizacjach planowanie finansowe jest w całości zautomatyzowane, szybkie. Reszta firm nie miała się czym chwalić. 43% CFO podkreśliło, że w ich firmach proces planowania finansowego trwa zdecydowanie zbyt długo. Kolejne 33% wykazało, iż czas trwania wymaga nieznacznego – ale jednak – skrócenia.
Co z raportowaniem ESG? Czy to priorytet w 2024 roku?
Raportowanie ESG to specjalny rodzaj raportu niefinansowego, w którym przedsiębiorstwa przedstawiają działania, które odpowiadają nieekonomicznym wskaźnikom rozwoju – dotyczącym ochrony środowiska, kwestii społecznych, zarządzania.
Raport „Nowoczesny CFO w transformującej się firmie” miał na celu również zbadać, na jakim poziomie poszczególne organizacje wdrożyły praktyki związane z raportowaniem ESG. Wyniki były zaskakujące.
Aż ponad 2/3 CFO przyznało, że w ich firmach zbagatelizowano sprawę i dotychczas nie wdrożono żadnych działań związanych z ESG. W tej grupie 35% przedsiębiorstw dopiero planuje włączenie sprawozdań niefinansowych do standardowych procedur. Kolejne 39% dyrektorów finansowych bez wahania podkreśliło, że raportowanie ESG nie leży w ich zainteresowaniach – dopóki ich nie dotyczy. Jedynie około 30% firm przywiązuje dużą wagę raportowania niefinansowego i ESG – nawet wtedy, gdy nie obowiązują ich wymogi prawne.
Podsumowanie
Dyrektor finansowy będzie niezwykle zapracowany w roku 2024. Utrzymanie płynności finansowej jest związane z zachowaniem szeregu czynników – zadbaniu o wykwalifikowaną kadrę oraz całkowitą automatyzację w firmie. Cyfryzacja poszczególnych działów firmy wpłynie m.in. na szybsze planowanie finansowe. Najprawdopodobniej dojdzie do – większej lub mniejszej, ale jednak – podwyżki cen. Większość CFO bagatelizuje kwestię raportowania ESG, co nie wróży dobrze. Prędzej czy później będą musieli oni zetknąć się z tymi wymogami UE. Brak wcześniejszych przygotowań do znajomości tego tematu może źle wpłynąć na wyniki oraz poprawność dokumentu ESG.